واحد امکانات و تجهیزات

نقشه رنگی مغزی(QEEG )

نرم افزار  وينا Vienna test

مجموعه آزمون های کامپییوتری CANTAB

2IVA  تست تخصصی بیش فعالی و توجه

تحریک الکتریکی مغز با tDCS،  tACS، tPCS  و tRNS

نوروفیدبک

بازتوانی شناختی کامپیوتری(نرم افزار توانبخشي ريهاکام REHACOM و مجموعه Captain’s Log)

نقشه رنگی مغزی(QEEG )

نقشه مغزی یا الکتروانسفالوگرافی کمی (QEEG) یک ابزار تشخیصی است که با استفاده از پردازش نوار مغزی یا EEG میزان فعالیت الکتریکی را در قسمت های مختلف مغز اندازه می گیرد.

نقشه مغزی یا الکتروانسفالوگرافی کمی (QEEG) به یک تجزیه و تحلیل جامع از باندهای فرکانسی اشاره دارد که EEG خام را تشکیل می دهند.   QEEGهمانند EEG ثبت می شود، اما داده های به دست آمده از آن برای ایجاد نقشه های توپوگرافی رنگی که فعالیت الکتریکی قشر مغز را نشان می دهد مورد استفاده قرار می گیرد. سایر تکنیک های تصویربرداری مغز مانند CT، MRI، PET، SPECT عواملی مانند جریان خون مغزی، متابولیسم یا یکپارچگی ساختاری را مورد اندازه گیری قرار می دهند در حالیکه QEEG ابزاری است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می نماید به طوریکه اطلاعات حاصل از آن تجزیه و تحلیل پیچیده ای از ویژگی های امواج مغزی مانند فاز ، دامنه، قدرت و فرکانس را فراهم می کند. در حقیقت، اختلال در امواج الکتریکی مغز گاهی اوقات ممکن است به تنهایی نشانه اولیه یک نابهنجاری باشد. . از این ابزار می توان جهت بررسی نابهنجاری های مغزی، ارائه پروتکل درمانی و نیز بررسی روند درمان استفاده نمود. اختلالاتی نظیر ADHD، اضطراب، افسردگی، آلزایمر ، اختلالات یادگیری، اختلال وسواس اجباری  … با استفاده از QEEG قابل تشخیص اند

نحوه ی به دست آوردن نقشه مغزی (QEEG)

برای رسیدن به نقشه مغزی، ابتدا کلاه مخصوصِ دستگاه، که دارای الکترود می باشد، بر روی سر فرد قرار داده می شود. الکترودها ی کلاه جهت ثبت امواج مغزی است. در محل اتصال الکترود ها از ژل مخصوص استفاده می شود تا امواج مغزی به راحتی بتوانند توسط آنها دریافت شوند. در حین ثبت نقشه مغزی گاهی نیاز است فرد چشمانش را بسته و یا باز نگه دارد. همچنین ممکن است از فرد خواسته شود مطلبی را بخواند یا عملیات ریاضی ساده ای را انجام دهد. فرد تا حد امکان می بایست آرام و بی حرکت بماند و از انجام هر گونه حرکت اضافی، فشار دادن دندان ها بر روی همدیگر، پلک زدن و قورت دادن آب دهان، تا حد ممکن خودداری نماید. ثبت نقشه مغزی، بسته به پروتکل انجام، حدود 10 الی ۳۰ دقیقه زمان می برد. پس از ثبت الکتروانسفالوگرافی کمی، اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار به عدد تبدیل شده و وارد نرم افزار بانک اطلاعاتیِ نقشه مغزی نرمال می گردد و پس از یک سری محاسبات ریاضی و تحلیلی بر روی این داده ها، تحلیل نقشه مغزی بر اساس بانک اطلاعاتی نرمال آماده می شود.

پیش از ثبت نقشه مغزی (QEEG) چه کارهایی باید/نباید انجام داد

موها و محل اتصال الکترود ها روی پوست میبایست کاملاً تمیز بوده و از هرگونه چربی و یا محصولات مراقبت از پوست و مو عاری باشد.
 قبل از ثبت نقشه مغزی از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین خودداری شود.
 فرد میبایست قبل از ثبت نقشه مغزی استراحت کافی داشته باشد و دچار بی خوابی نباشد.
در صورت مصرف دارو، حتما آن را گزارش کنید.

در چه مواردی نقشه مغزی (QEEG) تجویز می شود؟

در صورت تشخیص یک اختلال و یا ابهام در مورد وجود یا عدم وجود یک اختلال در مغز می توان از این ابزار کمک گرفت.با مشخص شدن تغییرات موجود در نقشه ی مغز نسبت به حالت نرمال، میتوان به وجود اختلال در فرد پی برد. بسیاری از این مشکلات و اختلالات مغزی با تغییر در امواج مغز در مناطق خاصی از مغز تظاهر می کنند. استفاده از نقشه مغزی این امکان را فراهم می کند تا بتوانیم با استفاده از آن ارزیابی دقیقی از اثرات اختلال بر روی مغز داشته باشیم و همچنین به موازات ابزارهای سنتی، شدت بیماری را از طریق شدت نابهنجاری های مغزی تخمین بزنیم.

2-IVA  تست تخصصی بیش فعالی و توجه

این آزمون یک تست نوروسایکولوژی جهت ارزیابی توجه در هر دو حیطه دیداری و شنیداری و عملکرد کنترل تکانش می باشد. در واقع این آزمون توجه دیداری و توجه شنیداری را به صورت مجزا بررسی می نماید و نتیجه را اعلام می نماید. ازجمله مزایای آزمون این است که: به درمانگر در تشخیص دقیق کمک می‌کند، انواع دقت بینایی و شنوایی و تکانشی بودن را اندازه‌گیری می‌کند، بهترین سبک یادگیری را آشکار می‌کند و به دلیل برخورداری از ثبات بالای آزمون ، آزمون مجدد به درمانگر کمک می‌کند تا اثر درمان را بررسی کند

در گزارش آزمون توجه و تمرکز و تشخیص بیش فعالی IVA –2 چه مواردی مشاهده می شود ؟

– عدد مربوط به توجه دیداری ( Visual Attention ) و اینکه توجه دیداری فرد در کجای جامعه نرمال قرار دارد ، به طور مثال نرمال است ، بالاتر از نرمال است یا پایین تر از نرمال

– عدد مربوط به توجه شنیداری ( Auditory Attention ) و اینکه توجه شنیداری فرد در کجای جامعه نرمال قرار دارد ، به طور مثال نرمال است ، بالاتر از نرمال است یا پایین تر از نرمال

– در آزمون توجه و تمرکز IVA -2 نتایج تکانشگری یا همان Impulsivity نیز نشان داده می شود ( تکانشگری نیز هم در بخش دیداری و هم شنیداری اعداد جداگانه دارد ) و وضعیت عدد نسبت به جامعه نرمال.

– شاخص های کلی توجه ( عدد مربوط توجه کلی و عدد مربوط به تکانشگری کلی ) یعنی در مجوع توجه و تمرکز و همچنین تکانشگری فرد چگونه است و نسبت به افراد هم سن و هم جنس خود در کجا است.

کاربرد های تست توجه و تمرکز و تشخیص بیش فعالی IVA -2 چیست ؟

بررسی دقیق میزان توجه افراد و اینکه متوجه بشویم در فردی توجه دیداری بهتر است یا توجه شنیداری 

تشخیص بیش فعالی یا همان ADHD ، آزمون با دقت بالایی ( بالاتر از 80% ) می تواند تخمین بزند که احتمال بیش فعالی | ADHD وجود دارد یا خیر

در افراد بیش فعالی | ADHD می گوید که بیشتر مشکل در کدام حیطه توجه است.

امکان تمایز بین ADD و ADHD ، در واقع می گوید فرد بیشتر ضعف توجه و تمرکز دارد یا اینکه رفتارهای ناگهانی هم ممکن است داشته باشد.

نرم افزار  وينا Vienna test

سیستم آزمون وینا، یکی از اولین ابزارهای ارزیابی روانشناختی کامپیوتری است که  بالاترین حد عینیت‌گرایی و دقت ممکن را تضمین می‌کند.

این مجموعه دارای آزمون ­های متعددی بوده و به بررسی مولفه ­های از قبیل:

 

1. توجه و تمرکز،
2. یادگیری، حافظه،
3. هوش،
4. توانایی سازگاری و انطباق،
5. انگیزش،
6. عملکرد تحصیلی،
7. کارآمدی،
8. توانایی تحمل ناکامی
9. غیره

همچنین این سیستم کامپیوتری دارای مجموعه ­هایی در حیطه عملکرد ورزشی، منابع انسانی، رانندگی، خلبانی و غیره نیز می ­باشد. 

کاربردهای آزمون وینا

کاربردهای آن شامل:

 

1.  ارزیابی و استعدادیابی کودک و نوجوان،
2. سنجش حافظه عددی، تصویری و عملی،
3. مهارت های زبان انگلیسی،
4. مهارت حرکتی و گفتاری در کودکان و بزرگسالان،
5. سنحش پرخاشگری،
6. شخصیت شناسی،
7. استرس در شرایط مختلف،
8. اعتیاد
9. مصرف موارد
10.  غیره

تحریک الکتریکی مغز با tDCS،  tACS، tPCS  و tRNS

تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای شامل چند روش مختلف از جمله تحریک فراجمجمه ای با جریان الکتریکی مستقیم(tDCS)، تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان نویز تصادفی(t RNS)   و  تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان متناوب(tACS).می باشد . در همه این روش ها، جریان الکتریکی کوچک و ضعیفی از الکترودهایی که روی سطح سر و جمجمه قرار گرفته است بر روی نقاط خاضی از سراعمال می شود .

تحريک فراجمجمه ای با جریان الکتریکی مستقیم tDCS  یكی از روش های غيرتهاجمی تحريك مغز است كه با استفاده از جريان الكتریكی مستقيم و ضعيف اثر خود را به جا می گذارد. اين جريان الكتريكي پيوسته تحريك پذيری سلول های مغزی را در نواحی خاص مغز افزايش يا كاهش می دهد. اين تغيير در تحريك پذيری نورونی به تغيير در عملكرد مغز منجر می شود.

در تحريک الکتريکي فراجمجمه اي با جريان متناوب tACS جریان تنظیم شده به صورت موج سینوسی و براساس فرکانس تعیین شده ارائه می گردد. تحریک tACS همراه با افزایش فعالیت امواج مغزی است. اين روش باعث برانگيختگي و فعاليت قشر مغز تعديل مي شود.تاثير اين روش در مناطق مختلف مغز، موجب تغيير در ادراک ، شناخت، عملکرد هاي رفتاري و سطح نوروترنسميتر ها مي شود.

تحريک الکتريکي فراجمجمه اي در بهبود سرعت پردازش مغز، ظرفيت حافظه، توجه و كليه مهارت های شناختی مؤثر است و طبق مطالعات انجام شده در ۲ دهه گذشته می تواند مهارت های زبانی و گفتاری، مهارت های رياضی، حل مسئله، حافظه و هماهنگی حركتی را نيز بهبود بخشد.

لیست گروه های درمانی هدف  درمان با تحريک الکتريکي فراجمجمه اي:

افسردگی، اضطراب و فوبیا ، چاقی ناشی از پرخوری ،کاهش ولع مصرف مواد و کمک به ترک پایدار الکل و مواد مخدر و مواد توهم زا ، کاهش میل به سیگار و کمک به ترک پایدار سیگار، اختلال تمرکز ، بهبود اختلال در صحبت کردن (آفازی) در بیماران دچار سکته مغزی، درد ناشی از صدمات تروماتیک نخاع و فیبرومیالژیا ودردهای مزمن بدون علت، بهبود اختلالات حرکتی ناشی از سکته هاي مغزي، بهبود اختلالات حرکتي ناشي از پارکينسون، ارتقا توانمندي هاي  شناختی عموم افراد مانند توانایی گفتاری ، درک ریاضی و گستره توجه و تمرکز و حافظه و یادگیری

نوروفیدبک

نوروفیدبک یک نوع از انواع بیوفیدبک است. وقتی که از بیوفیدبک به منظور تغییر در عملکرد مغز از طریق امواج مغزی استفاده می شود به آن نوروفیدبک گفته می شود. با گسترش دانش نوروساینس و افزایش اطلاعات ما از عملکرد مغز بواسطه روش های تصویربرداری عصبی ما بدین آگاهی دست پیدا کرده ایم که با تغییر عملکرد کدام نواحی مغز می توانیم سبب بهبودی در یک اختلال و یا افزایش و ارتقاء یک عملکرد در فرد باشیم. نوروفیدبک ابزاری است که فعالیت عصبی مغز را اندازه گیری می کند و فرد را در همان لحظه  از طریق بازخورد دیداری یا شنیداری از فعالیت عصبی مغز خود مطلع می سازد. این فرآیند باعث تسهیل خودتنظیمی مکانسیم های عصبی زیربنای یک رفتار خاص و یا یک پاتولوژی می شود.

هر لحظه در مغز هر يک ازما، امواج مغزي خاص و فرايند هاي فيزيولوژيک بي شماري در جريان است بدون اينکه ما آگاهي و شناختي نسبت به نحوه عملکرد آنها داشته باشيم. فرايند هاي فيزيولوژيک نهفته در مغز ما و امواج مغزي موجود در آن دائما و بدون دخالت آگاهانه ي ما بر روي رفتار، افکار، عملکرد و وضعيت سلامت جسمي و رواني ما تاثير گذارند.علاوه براين وجود هر گونه ناهنجاري و اشکال در روند طبيعي عملکرد امواج مغزي و فرايند هاي زيست شناختي دربدن انسان، مي توانند منجر به بروز علائم بيمارگونه شود.نوروفيدبک دقيقا براي امواج مغزي و عملکرد هاي فيزيولوژيک مغز ما به عنوان يک آينه ي پيشرفته عمل مي کند.نوروفيدبک روشي است که براي اينکه ياد بگيريم چگونه امواج مغزي و فعاليت هايي که در مغز ما به طور طبيعي و خودکار انجام مي شود را کنترل کرده و با تغيير و اصلاح امواج مغزي در جهت رسيدن به کاهش علائم بيماري و افزايش سطح جسماني و رواني برسیم.

مجموعه Captain’s Log

یک مجموعه آموزشی (به صورت نرم افزار کامپیوتری) برای ارتقاء کارکردها و فرایندهای عالی شناختی می باشد.این نرم افزار توسط روانشناسان، مدرسان، متخصصان روانپزشکی، درمانگران زبان گفتاری یا گفتار درمانی، درمانگران شغلی و سایر متخصصان توانبخشی بالینی در سراسر ایالات متحده و در بسیاری از کشورهای دیگر استفاده می شود. این ابزار قدرتمند آموزش مغز برای کمک به ارتقا کارکرد هاي شناختي مختلف طراحی شده است:

انواع دقت و تمرکز (دقت انتخابی، دقت متمرکز، دقت مداوم، دقت تجزیه شده و جابجایی توجه)

حافظه فعال، حافظه فوری و حافظه کوتاه‌مدت دیداری و شنیداری

سرعت پردازش دیداری و شنیداری

ادراک دیداری و شنیداری

هماهنگی حسی و حرکتی، بهبود هماهنگی دست و چشم، پردازش دیداری و کنترل حرکات ریز

مهارت های حل مساله

عملکرد اجرایی

سرعت واکنش

استدلال منطقی،استدلال استقرایی و استنتاجی

بهبود کنترل تکانه

یکپارچه سازی ذهنی، دسته بندی و مرتب سازی (ترتیب گذاری) دیداری و شنیداری

هوش فضایی

و…

در مرحله اول توسط تست‌های نسخه کلینیکی وضعیت مراجع مشخص‌شده و سپس برنامه درمانی شروع می‌شود. این جراحی جامع ذهنی با بیش از ۲۰۰۰ تمرین مغز با  هدف قرار دادن ۲۰ مهارت مختلف شناختی ارائه می شود و فرد در تمام سنین می تواند کشف کند که چقدر هیجان انگیز می تواند قدرت مغز خود را اعمال کند!

نرم افزار توانبخشي ريهاکام REHACOM

اين نرم افزار کامپيوتري يک برنامه جامع براي توانمندسازي شناختي استفاده مي شود.اين ابزار کاربردي مي تواند به مراجعين در بهبود عملکرد در حوزه هاي توجه، تمرکز،حافظه، ادراک و ساير فعاليت هاي روزانه کمک کند.ريهاکام مي تواند براي کساني با مشکلات سکته مغزي، ام اس، نقص توجه- بيش فعالي، افسردگي  درگير هستند مفيد باشد. اين نرم افزار داراي 20 ماژول مي باشد که تمام نقص هاي شناختي شامل توجه، واکنش، حافظه و عملکرد اجرايي بالا را پوشش مي دهد.